Tarihe lazerli koruma kalkanı

Paris’in simgesi, 850 yıllık tarihe sahip, gotik mimarinin en önemli örneklerinden Notre Dame Katedrali’nde çıkan yangının ardından, gözler dünya genelinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki eserlere çevrilirken, Bursa Büyükşehir Belediyesi olası bir felakete karşı kentteki eserleri 4 yıldır lazer tarama cihazları ile modelliyor.

Bursa Büyükşehir Belediyesi, olası bir Notre Dame felaketinin tarih başkenti Bursa’da yaşanması ihtimaline karşı kentteki ecdat emaneti eserleri 4 yıldır lazer tarama cihazları ile 3 boyutlu olarak birebir modelliyor.

Bursa’da tarihi ve kültürel mirasın ayağa kaldırılması hedefiyle 8500 yıllık arkeolojik bölgelerden 2300 yıllık Bitinya surlarına, 700 yıllık Osmanlı eserlerinden Cumhuriyet dönemi sivil mimarlık örneği yapılara kadar her alanda yoğun bir çalışma yürüten Büyükşehir Belediyesi, son dört yıldır olası deprem ve yangın felaketlerine karşı bu eserleri lazer ölçümleri ile kayıt altına alıyor. Özellikle Paris’teki Notre Dame Katedrali’nde çıkan yangının ardından 850 yıllık bu eserin yeniden inşası gündeme gelirken, aslına uygun bir eser olup olmayacağı da bazı tartışmaları beraberinde getirdi. Tarih boyunca yaşadığı büyük deprem ve yangın felaketleriyle önemli eserlerin tahrip olduğu Bursa ise, geçmişte yaşanan acı tecrübelerden çıkardığı dersle tüm ecdat emanetlerini bire bir ölçümleyip, modelleyerek kayıt altına alıyor.

100 milyar nokta ölçümü

Bursa Büyükşehir Belediyesi Harita Şube Müdürlüğü ekipleri, 2015 yılında Türkiye’deki belediyelerde bir ilk olarak yersel lazer tarama cihazı ile ölçümlere başladı. Saniyede 50 bin nokta ölçebilen lazer ölçüm cihazı ile yapıların 3 boyutlu modeli çıkarılırken, İslam âleminin en yüksek mertebedeki 5’inci büyük mabedi kabul edilen 600 yıllık Ulucami’de yapılan 2 milyar nokta ölçümü ile en kaba hata sadece 8 milimetre olarak, tarihi yapının 3 boyutlu modeli oluşturuldu. Bugüne kadar Ulucami’nin yanı sıra Tarihi Saat Kulesi, Osman Gazi ve Orhan Gazi Türbeleri, Yeşil Cami, Yeşil Türbe, Tarihi Belediye Binası, İznik Antik Roma Tiyatrosu, Çini Fırınları, Tolon Fabrikası, İznik Surları, İshakpaşa Külliyesi, Yıldırım Beyazıt Camii, 1. Murat Külliyesi, Bitinya Galerileri, Zindan Kapı gibi 40’ın üzerindeki tarihi eserin modellemesi yapılırken, 100 milyar noktanın üzerinde ölçüm yapıldı. Harita Şube Müdürlüğü ekipleri, ecdat emanetlerinin yanı sıra talepler üzerine sivil mimari örneği yapıların da modellemeleri yapıyor. Yapılan bu modellemeler sayesinde Paris’te olduğu gibi bir yangın veya olası bir depremde zarar gören bir eser, milimi milimine aslına uygun olarak yeniden inşa edilebilecek.

İslam âleminin en yüksek mertebedeki 5’inci büyük mabedi kabul edilen 600 yıllık Ulucami başta olmak üzere bugüne kadar en az 100 milyar nokta ölçümü yapılırken, olası bir felaket sonrası bu eserlerin bire bir aynısının inşası mümkün olacak.

Eserler kayıt altında

Bursa’nın, Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi, Cumalıkızık ve Sultan Külliyeleri ile UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer aldığını hatırlatan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, yok olmaya yüz tutmuş eserlerin restore edilerek, ayağa kaldırılması kadar, bu eserlerin aslına uygun olarak geleceğe taşınmasının da büyük önem taşıdığını söyledi. Paris Notre Dame Katedrali’nde olduğu gibi Bursa’nın da tarihte büyük deprem ve yangınlara sahne olduğunu hatırlatan Başkan Aktaş, “Özellikle 1855 depreminde Bursa neredeyse yerle bir oldu. Birçok tarihi eser ya tahrip oldu ya da tamamen yıkılıp gitti. Yine 1958 yılındaki yangında Tarihi Kapalı Çarşı kül oldu. Benzer bir felaket geçtiğimiz ay Paris’te yaşandı. Yani bu tür felaketler her an olabilir. Bir taraftan bu tür felaketlere karşı tedbir alıyoruz, diğer taraftan da önüne geçemediğimiz bir felaket sonrası zarar gören tarihi eserimizin bire bir aynısını inşa edebilmek için de gerekli ön çalışmalarımızı yapıyoruz. Bu noktada Harita Şubemizin yaptığı çalışma tarihe not düşülmesi bakımından çok önemli. Bugüne kadar 40’ın üzerindeki eserimizin birebir modellemesi yapıldı. Hedefimiz kentimizdeki gerek tarihi, gerekse mimari değeri olan tüm eserleri modellemek” diye konuştu.

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Paris Notre Dame Katedrali’nde olduğu gibi Bursa’nın da tarihte büyük deprem ve yangınlara sahne olduğunu hatırlatarak, milimetrik lazer ölçümleri ile oluşturulan modellemelerle tarihi eserlerin bir anlamda koruma altına alındığını söyledi.