Yangın uçağı işi Bekir Pakdemirli’nin elinden alındı, milyarlık ihaleyi SSB istediğine verecek Geçtiğimiz yaz orman yangınlarıyla mücadelede sınıfta kalan Bakan Pakdemirli; ihale sürecinin dışında bırakıldı. Milyarlarca liralık yangın uçağı tedarik süreci Savunma Sanayi Başkanlığı’na verildi. SSB; istediği ihaleyi istediği firmaya verme imtiyazına sahip.
EKONOMİ – Yangın uçağı işi Bekir Pakdemirli’nin elinden alındı, milyarlık ihaleyi SSB istediğine verecek Türkiye’nin cennet ormanları geçtiğimiz yaz alev alev yandı. Temel sorun Türkiye’nin yangın söndürme uçağı tedarikinde yaşadığı sorundu.
İşin sorumlusu Orman Bakanı Bekir Pakdemirli; Ege ve Akdeniz’de ormanlar yanarken; Temmuz ayı ortasına kadar tek bir yangın söndürme uçağı dahi bulamamıştı.
Türkiye orman yangınlarıyla mücadelede yapılan yanlış planlama sonucu son 3 yıldır ya uçaksız ya da yetersiz uçakla kaldı.
2019 yılı tamamen uçaksız büyük zaiyatla kapatıldı. 2020 yılında 5 uçak için planlama yapıldı ancak; 2 uçak tedarik edilebildi. 2021 yılında yine 5 uçak için planlama yapıldı. 3 uçak bulunabildi, onlar da borcu ödenmediği için zamanında gelmedi. İlk uçağın gelmesi Temmuz ayı ortasını buldu.
Ormanlar alev alev yanarken; 4900 litre kapasiteli THK’ya ait uçaklar, 5 bin litre şartı konularak iki yıl ihaleye dahi sokulmadı ve Etimesgut’ta yatırıldı. Orman Bakanı Pakdemirli her fırsatta bu uçakları kullanmayacağını açık açık söyledi.
Pakdemirli’nin THK uçaklarını neden kullanmadığı anlaşılamadı ama yerine başka uçak da bulamayınca sorun krize dönüştü.
Kamuoyu orman yangınları konusunda artık çok hassastı. Tüm gözler gelecek yıl için yapılacak uçak ihalesindeydi.
Açıklama 2 Aralık’ta geldi. Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) yangın söndürme uçağı “kiralama” ihalesi açtığını duyurdu. İlanda son derece net ifadeler vardı:
“SSB tedarik makamı ve sözleşmenin tarafıdır. Orman Genel Müdürlüğü, projenin kullanıcı makamıdır. Proje SSB Uçak Daire Başkanlığınca yürütülecektir.”
Yani 3 yıldır Türkiye’yi orman yangınlarıyla mücadelede ya uçaksız bırakan ya da yetersiz sayıda uçakla çaresiz bırakan ve bu nedenle AKP iktidarının geniş çevreler tarafından eleştirilmesine neden olan Orman Bakanı Bekir Pakdemirli devre dışı bırakıldı. Devreye Savunma Sanayi Başkanlığı girdi.
SSB web sitesinden orman yangınlarıyla havadan mücadele için 6 ayrı ihale ilanı yayınladı. Toplam 20 uçak ve ilanda belirtilmeyen sayıda helikopter 3 yıl için kiralanacaktı.
SSB, SÖZCÜ‘nün ısrarlı sorularına rağmen süreçle ilgili başka bilgi vermedi. İhalenin hangi usulde yapılacağını, ne kadar bütçe ayrıldığı açıklanmadı.
1
BÜYÜK TANKER UÇAĞI
5 adet asgari 8 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacaktır.
2
KÜÇÜK TANKER UÇAĞI
10 adet 2-4 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacaktır.
3
AMFİBİK UÇAK
5 adet asgari 5 (beş) ton tank kapasiteli amfibik uçaklar
4
GECE GÖRÜŞ HELİKOPTERİ
Gece ve gündüz şartlarında su atar (2.5-5 ton su atar sınıfta) helikopterler kiralanacaktır.
5
AĞIR SINIF HELİKOPTERLER
Ağır sınıfta su atar (8 ton ve üzeri) helikopterler kiralanacaktır.
6
HAFİF SINIF HELİKOPTERLER
Hafif sınıfta su atar (2.5-5 ton) helikopterler kiralanacaktır
Sektörü yakından takip eden kaynaklar sürecin SSB’ye verilmesini ve sonuçlarını SÖZCÜ’ye değerlendirdi. Kaynaklar çok ciddi iddiaları peş peşe sıraladı:
9 Mart 2021’deki ihale Beriev BE-200 tipi Rus uçaklarını taahhüt eden CMC Savunma’ya verilmişti. Oysa CMC’nin teklifi 4 tekliften en pahalısıydı. Ancak 2 firma teminatı yatırmımış, bir firmanın bir ortağının da son anda yasaklı olduğu ortaya çıkmıştı.
CMC, henüz 2019 yılında kurulmuş bir şirketti ve ihaleye THK ile birlikte sokuldu, çünkü işletme ruhsatı dahi yoktu. 3 uçağa, 1 Haziran-31 Ekim arasındaki 153 gün için toplam 203 milyon TL ödemek üzere sözleşme imzalandı.
2020 yılındaki yangın söndürme uçağı ihalesini de CMC’ye verilmişti. 120 gün için 2 uçağa ödenecek kira tutarı 84 milyon 180 bin TL olmuştu. Kaynaklar ihalenin yine CMC’ye verileceğine kesin gözüyle bakıyor.
Savunma Sanayi Başkanlığı’nın duyurduğu yangın söndürme uçağı ihalesinde bu yıl da 5 bin litre şartı konuldu. THK’nın elindeki uçaklar 4 bin 900 litre kapasiteli. Oysa THK uçakları TUSAŞ tarafından bakıma alınmış ve kısa zamanda uçacak hale geleceği açıklanmıştı.